Koloneko eta ondesteko minbizia dietarekin lotu dute, eta ikerketa batzuen arabera, fruta, barazki, oliba-olio eta arrain ugari eta haragi, animalien koipe eta esneki gutxi hartzeak babes-efektua izan dezake mota horretako tumoreen aurrean. Hala jakinarazi dute gaur Osasun Publikoaren Institutuaren egoitzan (OPI) egindako informazio-ekitaldian. Bertan koloneko eta ondesteko tumoreen intzidentziaren azterketan eta prenbentzioan espezialista direnek parte hartu dute. Hain zuzen ere, bihar, martxoak 31, koloneko eta ondesteko minbiziaren aurkako Europako Eguna ospatuko da.

Marisol Aranguren OPIko zuzendariak patologia horiek Nafarroan duten intzidentziaren

Koloneko eta ondesteko tumoreen intzidentzia Nafarroan

Herrialde garatuetako minbiziak dira. Gizonen artean hirugarren lekua dute, prostatako eta biriketako minbiziaren ostean, eta emakumeen artean bigarren lekua dute, titietako minbiziaren ostean.

Nafarroan, 2003-2006 aldian, gizonezkoen artean urtean batez beste koloneko eta ondesteko minbizien 249 kasu erregistratu ziren (minbizi kasu guztien %15,2), eta emakumeen artean 162 kasu (tumore kasu guztien %14,2); gizonezkoen kasuan, intzidentzia-arriskua emakumeen kasuan baino 1,9 aldiz handiagoa da.

Adinaren arabera, tasa espezifikoak batez ere 50 urtetik gora handitzen dira. Adin horretan gorakada nabarmena gertatzen da kolonaren zein ondestearen kasuan. Oro har, koloneko eta ondesteko minbizien %70 65 urtetik gorako pertsonen kasuan diagnostikatzen dira.

Heriotza-tasari dagokionez, gizonezkoen kasuan bigarren handiena da, biriketako minbiziaren ostean, eta emakumeen artean ohikoena da. Nafarroan, 2008-2009 aldian urtean 110 gizonezko eta 91 emakumezko hil ziren koloneko eta ondesteko minbiziaren eraginez. Horrek esan nahi du 100.000 biztanleko 14,2 eta 8,6 heriotza gertatu zirela.

Biziraupenari buruzko datuak Nafarroan 1995-99 aldian koloneko eta ondesteko minbizia diagnostikatu zitzaien eta 2004. urtera arte jarraipena egin zitzaien pazienteei dagozkie. Minbizi mota hori diagnostikatuta zuten pazienteen biziraupen erlatiboa 5 urte igaro ondoren %54koa da gizonen kasuan eta %57 emakumeen kasuan. Paziente gazteen kasuan, biziraupena handiagoa da. Espainiako beste eskualde batzuetako eta Europako beste herrialde batzuetako biziraupen-datuekin konparatuta, Nafarroa tartean dago gizonen kasuan koloneko minbiziari zein ondesteko minbiziari dagokienez, eta kokapen hobea du emakumeen kasuan, batez ere ondesteko minbiziari dagokionez.

Dietaren garrantzia koloneko eta ondesteko minbiziaren prebentzioan

Gaur egungo nabaritasun zientifikoaren arabera, minbiziaren intzidentziaren %30 eta %40 bitartean dietari, pisuaren kontrolari eta ariketa fisikoari lotutako neurriekin prebenitu daiteke. Modu horretan, ohitura osasuntsuak hartzea gomendatzen da, batez ere elikadurari lotuta: dieta mediterraneoa zuntz, barazki eta esneki ugari hartuta eta haragi gorri gehiegi hartu gabe, tabakoa, alkoholaren kontsumoa eta obesitatea saihestea, sabelaren perimetroa zaintzea (gizonen kasuan ez da 102 cm baino handiagoa izan behar, eta emakumeen kasuan, 88 cm baino handiagoa), eta ariketa fisikoa modu moderatuan egitea.