Gastu eta diru-sarreren doikuntza

Susperraldi ekonomikorako neurri horiek finantzatzeko eta zerga-bilketaren jaitsieragatik diru-sarreren galerari aurre egiteko, Gobernuak bi mekanismo aurreikusi ditu Aurrekontuak konpentsatu ahal izateko eta, hala, defizitaren helburua betetzeko. Lehenengoa, gastu publikoaren kudeaketa eraginkorragoa: haren bidez, 60,4 milioi euro aurreztu nahi dira. Bigarrena, diru-sarrera handiagoak sortzea, 27 milioi euro gehiago biltzeko.

Lehenengo kasuan, doikuntza-gastuaren bidetik etorriko da, aurrekontu-aurreikuspenak murriztuz. Jasotzen diren neurrien artean, lehenik eta behin, iragan otsailean onartutako langileria-arloko neurri-sortak daude, bai eta egun negoziatzen direnak Funtzio Publikoko Mahai Orokorrean eta 25 milioi euro aurreztea bilatzen dutena. Bigarrenik, Nafarroako sektore publikoko langileek lanaldia astean 37,5 ordura zabaltzea; Nafarroan aplikatuko da eta indarrean izango da Estatuko gainerako sektore publikoan mantentzen den bitartean. Neurri horrekin, aparteko orduak murriztu nahi dira eta osasun-arreta hobetu, itxarote-zerrendak murrizteko, baina haren berariazko aplikaziotik ez da Nafarroako Gobernuaren lan-taldean murrizketarik etorriko.

Hirugarrenik, 20,2 milioi euroko gastu txikiago bat jasotzen da Estatuak Nafarroako Aurrekontuaren diru-sarrera batzuk finantzatu ez dituela eta (hitzartutako menpekotasun-zatia, eta enpleguaren politika aktiboak), nahiz eta Nafarroak enplegurako bere plan propioa abian jarriko duen, aurrez adierazi denez; eta laugarrenik, 15,2 milioi euro aurreztea Espainiako Gobernuko neurriak aplikatzetik sortutakoak eta Nafarroak nahitaez betearazi behar dituenak. Alde horretatik, Foru Gobernua osatzen duten bi alderdiek izenpetutako akordioak aurreikusten du, Estatuko oinarrizko legeriatik sortutako gastu publikoaren aurrezte-neurriak Nafarroan aplikatzeaz gain, Nafarroaren eskumen-arloari dagozkionak diseinatzea Foru Gobenruaren barneko akordioaren bidez beti ere.

Diru-sarreren bidetik egindako doikuntzari dagokionez, Gobernuak 2012ko zerga-bilketa garbia 27 milioitan igotzea aurreikusten du 4 neurriren bitartez: "osasun-zentimoa" ezarriz; Iruzurraren aurkako Borroka Plana indartuz; Nafarroan tabako-lanei buruzko zerga berria aplikatuz; Sozietateen Zergan aldaketak eginez. Gainera, hobari fiskal batzuk berraztertuko dira.

Zenbait Hidrokarburori buruzko Txikizkako Salmentaren Zergari dagokionez, "osasun-zentimo" izenez ere ezagutzen dena (estatuko zatia autonomia erkidego guztietan aplikatzen da eta zati autonomikoa 17 autonomia erkidegotatik 12tan indarrean dago), Nafarroako Gobernuak zati autonomikoa onartzea aurreikusten du, nahiz eta zerga legeak uzten duen gehiengoaren erdia izango den. Hala, gasolina eta gasolio litro bakoitzeko euro baten 2,4 zentimoko zati bat finkatu da. Nafarroak, gainera, garraiolariei zati autonomikoari dagokion kopurua itzuliko dio. Bide horretatik 8 milioi euro biltzea aurreikusten da.

Bigarren neurria Iruzur Fiskalaren aurkako Borroka Plana indartzea da; horrekin 14 milioi euroko diru-bilketa osagarria lortu nahi da. Horretarako, Nafarroako Gobernuak Zergei buruzko Foru Lege Orokorrean eta izaera fiskaleko beste foru-lege batzuetan aldaketak egingo ditu iruzuarren aurkako prebentzioko jarduerak eta borroka areagotzeko. Neurri horieki honako helburu hauek bilatu nahi dira: diru-sarrera publiko asko kentzea ekarri duten hautemandako iruzurguneetan eragin zuzena izatea; zerga-kreditua bermatzen duten arauak hobetzea, eguneratuz edo haren interpretazio zuzena argituz segurtasun juridikoa handitzeko; eta kautelazko neurriak hartzea Foru Ogasunaren aurkako ustezko delitu-kasuetan esku-dirutan egindako ordainketak mugatuz, eta atzerrian dauden ondare nahiz eskubideen gaineko informaziozko betebehar berriak ezarriz.

Horrekin batera,Nafarroako Gobernuak plan propio bat eratu du 2012. urtean aitorpen osagarri edo ordezkatzaileen aurkezpena sustatzeko; gainordainaren % 90eko hobaria izan ahalko dute eta sortzen diren interesen % 20koa aitorpena berandu aurkeztegatik. Hala, Nafarroan, pizgarri hori indarrean dagoen legeriaren esparruan aplikatuko da, eta delitu fiskalaren kalifikazioa dakarren kausetatik ez da salbuetsiko, eta ez du ekarriko ere ezin berraztertzea edo zergadunen etorkizuneko ikuskapena ere, ez eta aitortu gabeko zorrak barkatzea ere. Hau da era guztietako amnistia fiskalen aplikazioa baztertzen da.

Prozedura honekin, hori nahi duten zergadunek beraien zerga-betebehar guztiak beteko dituzte, kuotako likidazioetan murrizketarik izan gabe. Halaber, Foru Gobernuak araudiaren aldaketa at egingo du zehapen larriak areagotzeko, zehapen-maila berri bat jarriz % 75 eta % 180 artean.

Hirugarrenik, Nafarroan diru-bilketa handitzea jasotzen da Estatuak onartutako tabako-lanei buruzko erregulazio berriarekin, eta Nafarroan iragan martxoaren 30ean indarrean sartu zena. Bide horretatik 2 milioi euro biltzea aurreikusten da.

Sozietateen Zergan izandako aldaketak (3 milioi euro gehiago biltzea aurreikusten da) hiru alderditan oinarritzen dira bereziki. Lehenenegoa, atzerriko operazioak, eta bertan Sozietateen Zergan aldaketak foru-araudiara pasa eta egokitzen dira, zerga berezi bat jarriz hipotesi batzuetan lortutako dibidenduetarako. Bigarrena, merkataritza-fondoari lotutako hobari fiskalen gerorapena; bertan % 10eko kenkari fiskala % 2ra mugatzen da 2012 eta 2013 ekitaldietarako. Gainera, finantza-gastuen kengarritasuna arautzen da zenbait kasutan.

Eta azkenik, Gobernuak konpromisoa hartu du Nafarroako hobari fiskalen aplikazioa berraztertzeko zerga zuzenei dagokienez; hala, helburutzat jotzen dute datorren urteko Nafarroako Aurrekontu Orokorrak murrizketa bat aurreikus dezala, behin betikoz edo aldi baterako, % 4 eta % 7 artean hobari fiskalen gaurko kopuru guztiaren gainean zuzeneko zergetan, 613,677.00 euro dena (25 eta 40 milioi euro artean), eta datorren ekitaldiko zerga-bilketa fiskalean eragina izanik.

Jarraipena

Nafarroako Foru Komunitatearen Gobernurako Akordioaren barnean jasotzen den UPN eta PSN alderdiek izenpetutako akordioak 2012ko Aurrekontuen bilakaerari jarraipen estua egitea aurreikusten du, diru-sarrerena bereziki, bai eta orain onartutako neurriek aurrekontuetan zer ondorio duten egiaztatzearena.

Horrenbestez, bi hilean behin aurrekontu-aurreikuspenen eguneratze ekonomikoa egitea aurreikusten da eta, beharrezkoa bada, egokiak diren neurriak adostu daitezela.