Usain-disfuntzioa

Usaimen-erreboila garunaren egitura konplexua da, eta bertan usaimenaren informazioa prozesatzen da. Azken urteotan, ikusi da neuroendekapenezko gaixotasunak (Alzheimer edo Parkinson gaitzak, besteak beste) dituzten pazienteek usain-disfuntzioa dutela gaixotasunaren lehen sintometako bat bezala.

Batutako datuak ikusita eta bereizarazte molekularrak egin arren esperimentuetako animalietan (arratoia, sagua, zebra-arraina, 200 bat proteina identifikatuz), zientziak gizakiaren usaimen-erraboilan bereizarazte molekularra izatea behar zuen haren proteina-konposaketa identifikatzeko eta, hala, usain-sistemaren oinarri molekularrak ulertzeko nahiz bertan gertatzen diren desoreken etiologia ulertzeko.

Horrenbestez, ikerketa oinarritu da konposaketa molekularraren bereizaraztean Nafarroako Osasun Zerbitzuko Ehun Neurologikoen Bankutik hartutako usaimen-erraboilaren lagin biologikoen proteina-mailan. Horretarako, goi-errendimenduko teknika proteomikoak erabili dira (peptidoak eta proteinak bereiziz eta masen espektrometriaz egindako azterketa); teknika horiek proteina asko identifikatzen laguntzen dute, bai eta tresna bioinformatikoak ere.

Azterketak garun-egitura horretan zegoen ezagutza molekularra askogatik gainditu du (1.500 proteinatik gora identifikatuta). Proteina horiek parte hartzen duten kokagunea eta prozesu zelularra ezagutzen uzten duten azterketa funtzionalen bitartez, ikusi da haien zati batek jarduera fosfatasa, hidrolasa eta molekulekiko lotura azaltzen dituztela ADN eta ARN bezala.

Gainera, tresna bioinformatikoak erabiliz, CINeko ikertzaileek hauteman dute proteina horien zati bat honako funzio hauetan inplikatuta daudela bereziki: orientazio axonikoan, plastikotasun sinaptikoan eta neurotransmisoreen hartzaileei egindako loturan.

CIBeko Proteomika Unitateak jada abian jarri du neuroendekapenezko gaixotasunetan usaimen-erraboilan aldatzen diren proteinak identifikatzea ekarriko duen ikerketa. Horretarako, berriz ere Ehun Neurologikoen Bankura joko du; han daude era horretako laginak gordeta eta bereizarazita dohaintzen bitartez iritsitakoak; "oinarrizko alderdia dena I+G proiektuen mota horren arrakastan", Santamaría eta Fernández-Irigoyen medikuek azpimarratu dutenez.