Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuak gogorarazi nahi du birusaren bidez sortutako gaixotasun ezberdinak transmititu daitezkeela kutsatutako tigre eltxo batek pertsonei zizta eginez gero. Min horien artean, kezkatzekoa da Zika birusaren bidez sortutako gaixotasuna intsektu horrek transmititu ahal izatea, gaur egun horren ebidentziarik ez dagoen arren.

Halaber, gogoratu behar da infektaturiko lau pertsonatatik soilik batek garatzen dituela gaixotasun horren sintomak, eta normalean arinak direla edota oharkabean ere pasa daitezkeela, zailtasunik gabe konponduaz; ondorioz, batzuetan zaila da kasuak antzematea. Hala ere, herrialde batzuetan eta agerraldi epidemikoetan, konplikazio neurologikoak gehitu direla ikusi da, eta larriak izan daitezke; batez ere haurdunaldian kutsaturiko amen haurtxoengan dute eragina, bereziki mikrozefaliak.

Gaur egun, Zika prebenitzeko txertorik ez dago; beraz, gaixotasuna ez transmititzeko, egoera epidemiologikoa ezagutu behar da eta kasuak eta intsektu bektorearen (transmititzailea) presentziarik baden jakin.

Nafarroan, 2016. urtean zehar, Zika birusak sortutako gaixotasunaren bost kasu aitortu dira, guztira. Gizonezko bat eta lau emakumezko izan dira (azken horietatik inor ez zegoen haurdun). Pertsona horiek inkubazio-garaian gaixotasunaren agerraldi epidemikoa zuten herrialdeetara bidaiatu dutenak dira.

"Obitranpak" honelakoak dira: 400 cc-ko ontzi bat, ahal dela iluna, goian zulo batekin tranpak gainezka egin ez dezan euria eginez gero. Ontzia urez betetzen da zulora bitarte, eta, ondoren, lekukoa sartzen da. Lekukoa material porotsuko elementua da; bertan, eltxo emeak arrautzak jartzen ditu, obitranpatik gertu aurkitzen bada.

Hamabost egunetik behin, lekukoa hartzen da, identifikatu eta poltsa txiki batean sartzen da laborategira eramateko; horren lekuan beste bat jartzen da.

Jasotako laginak aztertu egiten dira arrautzarik badagoen ikusteko, identifikatzeko eta tigre eltxoarenak diren egiaztatzeko. Ildo horretan, herritarren lankidetza garrantzitsua da, pertsonaren batek gailu horietakoren bat aurkituz gero, bertan uzteko inola ere maneiatu gabe.

Plana bat dator dengea, zika eta chikunguya bezalako bektoreek transmititutako gaixotasunen aurrean prestatzeko eta erantzuteko Estatuko Planarekin; plan hori Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioko Osasun Publikoaren Batzordeak onartua da. Plan Nazionalean esaten da komunitate autonomoek, eta, behar izanez gero, Udalek, zaintzeko aurretiko planak egin behar dituztela bektore eltxorik badagoen zehazteko, lurraldean ezarri diren kontuan izateko eta egin beharreko jarduerak erabakitzeko.

Zaintzaren kudeaketa Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuak koordinatzen du, eta Landa Garapen, Ingurumen eta Toki Administrazioko Departamentuak eta Iruñeko eta Tuterako Udalek hartu dute parte. Nekazaritzako elikagaien laborategiak zaintza-programan jasotako laginak prozesatu ditu.