Nafarroako industriaren diagnostikoa

Adierazi dugun bezala, industriaren sektoreak –energia barne– Nafarroako ekonomiaren % 31,68 ordezkatzen du; eta, 3.743 enpresarekin, 63.665 enplegu ematen ditu, eskualdeko lan-merkatuaren % 22,9. Nabarmentzekoa da Nafarroa dela Estatuan industria-pisu handieneko Komunitatea; sektore honetan kontzentratzen da BPGren % 16,4. Europar Batasunean, industriak BPGren % 19,1 hartzen du.

Industria-sektorearen barruan, Nafarroan gailentzen diren adarrak dira "Motordun ibilgailuak eta garraio-materialak", eskualdeko BEGren % 5,90ekin; "Elikadura, edarien fabrikazioa eta tabakoaren industria", % 4,60rekin; eta "Produktu elektroniko, informatiko eta optikoak", % 4,59rekin. Lanpostuei erreparatuz gero, nekazaritzako elikagaien industriak 13.502 enplegu ematen ditu, automobilgintzarenak 11.671, eta metalurgiak 10.890.

Bestalde, 2008tik 2015era % 11,26 igo dira industria arloko soldatak; igoera hori sektoreko produktibitatearen igoerak konpentsatu du. Langile bakoitzeko 62.860 eurotik 73.520 eurora pasatu da, hau da, % 17ko igoera.

Nafarroako industria-politika

Industria-tradizio eskaseko eskualdea izan da Nafarroa historikoki; hala ere, azkeneko 50 urteetan eraldaketa handia bizi izan du bere egitura produktiboak.

Batez ere nekazaritzan oinarritutako jarduera produktibo batetik industrializatutako eta hirugarren sektorean oinarritutako ekonomia baterako aldaketaren aurrekariek XX. mende hasieran kokatzen dira, 50eko hamarraldiko lehenengo industria-garapenak gertatu zirenean, Nafarroako Foru Aldundiak industria bultzatzeko egindako lehenengo programen ondorioz. Lehenengo ekimenen ondoren, mugarri garrantzitsutzat jotzen da Industria Sustatzeko Programa abian jarri izana 1964an, Diputazioak sustatuta.

Plan hori Estatuko garapen-guneen politikaren garai berekoa da eta, besteak beste, Nafarroara atzerriko industria-inbertsioa erakartzea zuen helburu. Planak udalerriz gaindiko zein udalerri mailako industria-guneen sustapenean zentratzen zituen bere ahaleginak, bai eta ezarpenetarako eta inbertsiorako laguntzak eta salbuespenak egiten ere, eta horrekin batera, azpiegiturak garatzeko eskualdeko jarduketak egin ziren eta lanbide heziketa sustatu zen.

Horri guztiari eta beste jarduketa batzuei esker, industriaren parte-hartzea Nafarroako ekonomian % 40 hazi zen 1960tik 1975era. Hamarraldiko mugarri garrantzitsuenetako bat izan zen Authi hispaniar-britainiar automobil-fabrikatzailearen sorrera; gerora, Seat izango zena eta, 1984tik aurrera, Volkswagen. Oso garrantzitsua izan da marka hori Nafarroan; horrenbeste, ezen eskualderako traktore ekonomiko garrantzitsua izan baita eta oraindik ere izaten jarraitzen baitu eta, horri esker garatu baitu Foru Komunitateko sektore garrantzitsuenetako bat.

Urte batzuk beranduago, 1990-2004 aldian, nazioarteko begirunea izan zuen Nafarroako ekonomiak, energia berriztagarrien sektoreari eta, zehazki, energia eolikoari emandako bultzadagatik. Garapen ekonomiko horri esker, 2004-2009 aldian per capita errenta handieneko Europako 271 eskualdeen rankingeko 32. Postura iritsi zen Nafarroako ekonomia, enplegu-mailan etengabeko hazkundeak eta Nafarroako gizartearen bizi-kalitatean hobekuntzak lortuz, eskualdean hedatutako estrategia ekonomikoaren ondorioz.

Industria Sustatzeko Planaren ondorengo industria-politikaren bilakaera 90eko hamarralditik aurrera garatu du, bi ildo nagusiren bitartez: lehiakortasunaren hobekuntza eta berrikuntzaren sustapena.

Lehiakortasunaren esparruan, Foru Administrazioak enpresa-proiektuak sortzeko eta garatzeko pizgarriak eman ditu, industria-inbertsioetarako eta enpresen produktibitatea eta lehiakortasuna hobetzeko laguntzen bitartez, finantzatzeko laguntzak emanda eta enpresetan parte hartuta, arrisku-kapitaleko SODENA bere sozietatearen bitartez.

Bestalde, enpresa-berrikuntza sustatzeko esparruari dagokionez, Berrikuntza Plan ugari garatu ditu Nafarroak 2000. Urtean 2000-2003 aldirako lehenengo Plan Teknologikoa onartu zenetik. Plan haren helburua zen Nafarroako enpresen lehiakortasuna hobetzea eta enplegua sustatzea, jarduera teknologikoa gehitzearen eta I+G+b-ren lankidetzako garapenaren bitartez.

Lehenengo Plan hura egin zenetik, hainbat plan teknologiko egin da –lau, hain zuzen ere–, gaur egunekoa egin zen arte, Nafarroako Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Plana 2020 deitzen dena, eta duela gutxi argitara eman duena Foru Gobernuak.

Lehenengo Plan hura egin zenetik, hainbat plan teknologiko egin da –lau, hain zuzen ere–, gaur egunekoa egin zen arte, Nafarroako Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Plana 2020 deitzen dena, eta duela gutxi argitara eman duena Foru Gobernuak.

Horretarako, Foru Gobernuak, ekonomiaren eta ezagutzaren arloko gainerako eragileekin lankidetzan, Nafarroako Espezializazio Adimentsuaren Estrategia (S3) bultzatu du; plan hori epe ertain eta luzera begirakoa da, eta bere helburua da Nafarroako egoera sozioekonomikoa hobetzea, bere ekonomia lehiakortasun-abantailak eta bikaintasun teknologikoa duen arloetan espezializatuta.