Kirurgia bariatrikoak hiru ebakuntza-mota nagusi ditu: teknika murriztaileak, deribatiboak edo mistoak. Lehendabizikoetan, helburua urdailaren tamaina txikitzea da, hesteari eragin gabe. Gastrektomia bertikala (‘sleeve’) deritzona da mundu osoan gehien egiten den ebakuntza murriztailea. Teknika deribatiboetan, elikagaiak xurgatuko dituen heste-tartea txikiagoa izatea da helburua. Teknika mistoetan, urdailaren tamainaren murrizketa hesteen ‘xurgatze txarreko’ teknika batekin lotu ohi da. Hauetan, ‘by pass’ gastrikoa deritzona da gehien erabiltzen diren teknika mistoetako bat.

Teknika hauek guztiak laparoskopia bidez egin daitezke (arras inbasio murritzeko teknika kirurgiko honek abdomeneko barrunbea bistaratu eta manipulatzeko aukera ematen du, pazientearen gorputzean ebakidura arras txikia eginez), eta honek bizkortzea azkarragoa eta konplikazio-arriskua txikiagoa izatea errazten du.

Tratamendu anestesikoari dagokionez, pazientearen profil anatomikoaren eta lotutako gaixotasunen azterketa zorrotza egin ohi da. Era honetako pazienteen maneiua arras konplexua da, beraien baldintza anatomikoengatik eta ekarri ohi dituzten arazo kardiobaskularrengatik nahiz arnas-gutxiegitasuneko arazoengatik. Helburua analgesia multimodal bat planifikatzea da, albo-ondorio gutxi ekarri ohi dituzten medikamentu analgesiko indartsu eta eraginkorrak erabiliz. Anestesia  Zerbitzuak ebakuntza monitorizatzea eta ebakuntza-ondoko jarraipena egitea garrantzi handikoa da arnas-konplikazioak, arazo kardiobaskularrak, tronbo edo enbolien formazioa edota ebakuntza-ondoko okadak eta goragaleak prebenitzeko.

Kirurgia bariatrikoa NOGaren zerbitzu-zorroan sartzea Kirurgia Okorreko Arloak 2015ean bultzatutako prestakuntza eta akreditazio prozesuaren emaitza izan da, ezen, zentroko gerentziak eta Osasunbideak teknika hau Nafarroako osasun-sistema publikoan inplementatzea onartu baitzuten.

Horrelako ebakuntzak egin ahal izateko, SECOk emandako akreditazioa lortu behar izan da, eta horretarako talde mediko-kirurgikoak bost fasetan zatitutako prestakuntza-programa osatu behar izan du. Lehenengo fasean, obesitatearen inguruko prestakuntza teorikoa hartu zuten, haren ondorioak barne hartuta, eta teknika kirurgikoei buruzko eta sor daitezkeen konplikazioen konponketari buruzko ezagutza sakona hartu zuten. Bigarrena fase esperimentala izan zen, trebetasun laparoskopikoak hartzea xede zuena, simulagailuetan egindako teknika kirurgikoen entrenamenduaren bitartez.

Izaera kliniko-esperimentala duen hirugarren fasean, mediku-taldeak beste ospitale batzuetako adituek egindako ebakuntzak zuzen-zuzenean ikusteko aukera izan zuen, entrenamendu esperimentala egiteaz gain. Laugarren fasean, prestakuntza-egonaldia egin zuten Basurtuko Ospitalean (Bizkaia), urtean ebakuntza bariatriko ugari egiten dituen zentroa baita. Bosgarren fasean, 2017an hasita, honelako ebakuntzak NOGan ezartzeari ekin zitzaion, betiere SECOk izendatutako aditu baten tutoretzapean eta tratamendurako protokoloa landuz nahiz beharrezko diziplina anitzeko taldea garatuz.

Aldi berean, prozesuan esku hartzen duten NOGko erizainek, laguntzaileek, Dietetikako goi-mailako teknikariek eta zaindariek kirurgia bariatrikoko tratamenduak hartu dituzten pazienteen zainketa eta maneiuari buruzko prestakuntza hartu dute Arabako Unibertsitate Ospitalean.

Teknika hau pixkanaka-pixkanaka sartzen ari da NOGan, 2. eta 3. motatako obesitate kasuetan (aurrerago 55-60 kg/m2tik gorako GMIa duten pazienteei ekitea aurreikusi da).

Obesitatea gero eta intzidentzia handiagoa duen gaixotasun kronikoa da, eta honek eragiten dituen arazo fisiopatologikoak direla eta, bizi-kalitatea nahiz bizi-itxaropena baldintzatu ohi dituzten osasun-arazo larriei lotu ohi zaie.

Autonomia-erkidego guztietako 25 eta 64 urte bitarteko 6.800 pertsonako laginketa baten gainean 2014ko maiatzetik 2015eko maiatzera bitartera egindako ENPE (Espainiako Biztanleen Inkesta Nutrizionala) ikerketan bildutako datuen arabera, obesitatearen prebalentzia global estimatua % 21,6koa da.

Obesitatea soberako gantz-masa izateari lotutako gaixotasun kronikoa da, GMIaren arabera sailkatu ohi dena (gorputz-masaren indizea = pisua kg / garaiera m2) etaarrisku kardiobaskularreko faktoreak areagotzen dituena (2. motako diabetesa, hipertentsioa, kolesterola igotzea, loaldiko apnea), baita patologia osteoartikularrak, animoaren asaldurak eta hamaika minbizi-mota ere. Paziente bat obesitate-maila larrira iristen denean (GMI ≥35 lotutako gaixotasunekin edo GMI = 40 kg/m2), pisua galtzeko eta lotutako gaixotasunak sendatzeko helburu terapeutikoak nekez lor daitezke medikuntza-tratamenduko ohiko neurrien bitartez (elikadura-ohitura aldatzea, jarduera fisikoa areagotzea eta obesitatearen aurkako farmakoak erabiltzea).

Paziente hauetan, tratamendu kirurgikoa (kirurgia bariatrikoa) izan daiteke epe luzera begira pisuaren galera-tasak eta komorbilitateen murrizte errepikagarriak eta iraunkorrak eragin ditzakeen alternatibo terapeutiko bakarra.