Aurrerapausoa eman zutenei eskainita

Hirugarren liburukia "une jakin batean aurrerapauso bat ematea erabaki zuten heroi anonimoei eskainita dago, beren bizitzak eta beren familienak ere hipotekatu zituztenak, justua iruditzen zitzaien arrazoi baten alde egiteagatik", proiektuko kazetari eta erredaktoreburu María Jiménezek liburuaren sarreran aipatzen duenez.

Gogoratzen du, "askatasunaren aurreko talde bat izan zela, eta talde hori ezinbestekoa izan dela, neurri batean guztiak salbatu gaituelako". "Haiek gabe, adibidez, Nafarroako ekonomia ahuldu egingo zen, eta ETAren beso armatuak hainbat eta hainbat udal konkistatu ahal izango zituen eragozpenik gabe, beren helburu politikoak balen oihartzunarenpean inposatuz; haiek gabe gizarte guztiak uzkurtasunaren estigma jasangaitzarekin bizi beharko zuen, eta, haiek gabe, beren jarraipen, zaintzako eta hildako kideek eragindako larritasunezko ordurik gabe, terroristak terrorea sortzen jarraituko zuten. Haiek gabe, finean, ETA garaile izango zen", amaitu du.

Lehen kapituluak erakunde terroristak bere ekintzak finantzatzeko funtsak lortzeko enpresaburu eta profesionalei egindako estortsio ekonomikoaz hitz egiten du. Foru Komunitatean 2.000 enpresaburu inguru estortsionatu zirela kalkulatzen da.

Bigarren atalak hiriko terrorismoa aztertzen du, kale-borroka modura ere ezagutzen dena. ETAren inguruko zale eta aktibistek egin zuten laurogeita hamargarren hamarralditik aurrera; haren bidez, terrorismoa suntsiketa-era berriekin zabaltzen eta osatzen zen.

Hirugarren kapituluak talde armatuak eta haren inguruneak kargu publikoei egindako bortxa eta mehatxua aztertzen du. Haren bidez, kargu horiek zuten konpromiso politikoan atzera egin zezaten lortu nahi zen; eta laugarrenak, segurtasun-indarrek terrorismoaren aurka egindako borroka jorratzen du.

Azkenik, hainbat kolektibok estortsio eta atentatuen aurrean manifestazioetan eta elkarretaratzeetan adierazitako gaitzespena eta erresistentzia azaleratzen dira argitalpenean (eta, gero eta gehiago, gizarte zibilaren gehiengoa).

Relatos de Plomo

"Relatos de Plomo" Nafarroako Gobernuak 2011ren amaieran sustatutako proiektu aitzindaria da, ETAk ekintza terroristak egiteari utziko ziola iragarri ondoren. Proiektu horren helburua Foru Komunitatean ETAren biktimak izan direnak aitortzea eta omentzea izan da. Ordura arte, erakunde bat bera ere ez zen arduratu biktimen kontaketak batzeaz, eta haietako batzuekin ere inor ez zen harremanetan jarri heriotza eragindako atentatua jasan zutenetik.

Nafarroan, ETAk 42 pertsona hil ditu (14 hilketek ez dute epaiketarik izan), ehunka pertsona zauritu, eta milaka mehatxatu, estortsionatu eta xantaia egin 1960.urtetik aurrera.

Ekimenak ETAk Nafarroan egindako indarkeriazko ekintza guztiak era zorrotz, pertsonal eta zehatzean jasotzen ditu.

Nafarroako Unibertsitateko bost kazetarik eta ikertzailek egin dute (Javier Marrodán, María Jiménez, Rocío García de Leániz, Gonzalo Araluce eta Roncesvalles Labiano, zenbait kolaboratzailerekin batera), eta hiru urtez ikertu dituzte: hemeroteka, epaitegietako artxiboak eta polizia-etxeak Foru Komunitateko indarkeriazko ekintza guztiak batzeko asmoz; gainera, gertakari horien lekuko eta biktimekin zuzenean hitz egin dute, eta horrek ikuspegi humano eta kazetaritza-ikuspegi bat eman dio proiektuari.

Ekimena hiru liburukik eta ikus-entzunezko batek osatzen dute. Lehen liburukia 2013ko abenduan aurkeztu zen, eta bertan aurki daitezkeen 600 orrialdeetan 1960 eta 1986 urteen artean egindako atentatuen 190 kronika eta 25 elkarrizketa daude. Bestalde, 2014ko azaroan argitaratu zen bigarrenean (567 orrialde), 1987 eta 2011 artean egindako indarkeriazko ekintzei buruzko 200 bat kronika eta 22 elkarrizketa topa daitezke. Proiektua aste gutxi barru amaituko da aurkeztuko den dokumentalarekin.