Aipatu diren analisietan barne hartzen ez diren parametro berezien kontrol-kanpainak dira bigarren ildoa. Zehazki, nekazaritzako jardueretan erabiltzen diren produktuen hondakinak aztertzen dira bereziki, esate baterako, herbizidak; osasunerako kaltegarriak diren desinfektatzeko azpiproduktuak, adibidez, trihalometanoak, kloritoak, kloratoak eta bromatoak, eta garrantzi toxikolgikoko metalak, besteak beste, aluminioa, artsenikoa, kadmioa, burdina, merkurioa, manganesoa, nikela, beruna eta antimonioa.

Honako hauek dira gainerako ildoak: hornidura-sistemen ikuskapena, kontsumo-uraren estatuko informazio-sisteman (SINAC) argitaratzen diren eta biztanle guztien eskura dauden datuen gainbegiratzea, instalazio berrien aurretiazko osasun-ebaluazio eta -ikuskapena, horniketa-sistemen kudeatzaileen autokontrolerako planen berrikuspena, ez-betetzeen eta alerten kudeaketa, eta kalitatea zaintzeko eta kontrolatzeko jarduera osagarriak.

Kalterik egiten ez duen kontsumo-ura

Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutua da Foru Komunitateko osasuna babesteko, sustatzeko eta arriskuak prebenitzeko programak garatzen dituen osasun-arloko arduraduna.

Aipatu beharra dago garrantzitsua dela osasun publikorako kontsumo-urak kalterik ez duela egiten bermatzea, edateko, etxeetan erabiltzeko, elikagaiak ekoizteko edo jolaserako bada ere.

Gure inguruan ohikoa ez den arren, hainbat gaixotasun eragin ditzake ur kutsatuak. Larritasun handiagoko edo txikiagoko gastroenteritisa da ohikoena, eta ahulenetan eragin handiagoa izan dezake, adibidez, haurretan, adineko pertsonetan edo beste gaixotasun edo tratamendu batzuk dituzten pertsonetan. Kolera, disenteria, sukar tifoidea edo A hepatitisa diren gisako gaixotasun infekzioso larriak ere eragin ditzake. Horiez gain, uraren gai kutsatzaile fisiko-kimiko batzuek epe luzera sor ditzakete kalteak.

Hori dela eta, uraren kalitatearekin lotutakoak arautzen dituzten hainbat lege daude. Otsailaren 7ko 140/2003 Errege Dekretua da oinarrizkoena, kontsumo-uraren kalitatearen osasun-irizpideak ezartzen baititu.

Kontsumo-ura

Kontsumo-ura da edateko, janaria egiteko, elikagaiak prestatzeko, higiene pertsonalerako eta etxeko beste erabilera batzuetarako ura, jatorria edozein dela eta banaketa-sare, tanga zein deposituen bidez banatuta ere.

Gizakien kontsumorako produktuak edo substantziak ekoiztu, tratatu, kontserbatu edo merkaturatzeko elikagaien industrian erabilitako ura ere sartzen da defiinizio horretan, baita elikagaiak uki ditzaketen gainazal, objektu eta materialen garbiketan erabilitako ura ere.

Amaitzeko, gizakien kontsumorako uraren definizioan sartzen da, baita ere, jarduera komertzial edo publikoetan erabilitako ura, eguneroko batez besteko ur kopurua edozein izanda ere.

Kontsumo-uraren zaintza eta kontrola

Kontrolerako lehen ildoa da hornitutako uraren kalitate fisiko, kimiko eta mikrobiologikoaren ebaluazioa, ohiko analisi jakinen bidez eta tratamendu-prozesuen zaintzaren eta kontrolaren bidez egindakoa.

Bigarren ildoa uraren desinfekzioaren kontrola da, gai infekziosoak deuseztatzea eta uraren bidez transmititzen diren gaixotasunak kontrolatzea ahalbidetzen duelako.

Gizakientzako uraren kontrolean, uraren ezaugarri organoleptikoen ebaluazioa ere garrantzitsua da, hau da, kontsumitzaileek hauteman ditzaketen ezaugarriak, adibidez, uhertasuna, kolorea, usaina eta zaporea. Alderdi horiek aztertzea ere ezinbestekoa da, hornitutako ura ez erabiltzeko arrazoia izan baitaitezke.

Amaitzeko, osasun-ikuskapenak ura kutsatzeko arriskua handitzen duten egoerak edo baldintzak detekta ditzake, ezin baitira beti hauteman ohiko analisien bidez. Horretarako, ura ekoizteko, biltegiratzeko eta banatzeko sistemen instalazioen baldintza fisikoen segurtasuna egiaztatzen da. Horiei esker, hornidura-sistemen egiturari edo antolaketari lotutako akatsak identifika eta zuzen daitezke.